Negatif Getirili Tahvil (Negative Yield Bond)

Almanya’nın geçtiğimiz temmuzda 30 yıllık, %0 faizle borçlanması ile gündeme gelen negatif getirili tahvil piyasası giderek ilgi çekiyor. €17 trilyonunu aşan boyut İngiltere’nin 2016 yılında AB’den ayrılma kararı (Brexit) sonrası en büyük boyut. Avrupa devlet tahvillerinin yarıdan fazlası, yatırım derecesine sahip özel sektör tahvillerinin önemli bir bölümünün getirisi negatif.

Negatif Getirili Tahvil Nedir?

Tahvil yatırımcısına vade boyunca faiz, vade sonunda da ana para ödemesi sağlayan orta ve uzun vadeli bir borçlanma aracıdır. Eğer vade boyunca ödenen faiz tutarı yatırımcının ödediği primden az ise, yatırımcı para kaybedecek ve tahvilin getirisi negatif olacaktır. Örneğin bir yatırımcının haziran 2019’da nominal değeri €100 olan, 10 yıl vadeli,%0 kupon faizli bir adet Alman devlet tahvili için €102.64 ödediğini varsayalım.

Vadeye kadar elinde tahvili tutan yatırımcı vade sonunda €100 elde edecek, yaptığı yatırımın getirisi de -%0,26 olacaktır.

Kimler, Neden Alıyor?

Negatif getirili tahvil piyasasının önde gelen yatırımcıları olan finansal kurumlar yanı sıra emeklilik fonları, sigorta şirketleri ve özel fonlardır. Bu kurumların piyasaya ilgilerinin nedeni güvenilir liman arayışı, yüksek likidite ve kazanç güdüsüdür.

Küresel Durgunluk ve Faiz İndirimleri

ABD-Çin ticaret savaşı küresel bazda durgunluğu beraberinde getirmiştir. Avrupa Merkez Bankası (ECB) 2014’den beri negatif faiz uygulamaktadır. Fed on yıl ara sonrası ardarda iki faiz indirimine gitmiştir. Faiz indirimleri ve parasal genişleme negatif getirili tahvil yatırımcısına kazanç olanakları sunmaktadır. Tahvil faizleri ile fiyatları arasında ters yönde bir ilişki söz konusudur. Faiz indirimi gelince mevcut tahvilleri ellerinde bulunduranlar, fiyat yukarı çıkacağı için kazanç elde edeceklerdir. Sözgelimi haziranda 102.6 cent primli (-%0,26 negatif getirili Alman tahvil yatırımcısı eylülde aynı tahvilin priminin 106.9 cente yükselmesi ile yaklaşık %4’lük bir kazanç elde etmiştir.

Sonuç

Avrupa ve Japonya önde gelen negatif getirili tahvil piyasaları arasındadır. Avrupa devlet tahvillerinin yarıdan fazlası negatif getirilidir. Belirtildiği gibi AMB(ECB) 2014 den beri negatif faiz uygulamaktadır. ABD tahvilleri halen az da olsa(%1,62) bir getiri sunmaktadır. Epeydir endişe kaynağı olan resesyon ve Fed faizlerinin sıfırın altına inmesi ABD’yi negatif getiri ile tanıştıracaktır.

Türkiye’nin ise en yüksek reel getiri sunan ülkelerden biri olmasına karşı kamu borçlanma piyasasına yeterli ilgiyi çekememesi üzerinde düşünülmesi gereken bir olgudur. (29.09.2019)

Prof. Dr. İhsan Ersan