E-Ticaret Kanununda Yapılan Önemli Değişiklikler

6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da (“E-Ticaret Kanunu”) 01.07.2022 tarihinde değişiklikler yapılmış olup, bu değişiklikler özellikle aracı hizmet sağlayıcılar, hizmet sağlayıcılar (satıcılar) ve e-ticaret sektöründe faaliyet gösteren şirketleri yakından ilgilendirmektedir.

Önemli değişiklikler nelerdir?

1) E-Ticaret Kanunu kapsamına girmeyen şirketler ve sektörler sayılmıştır: Seyahat acenteleri, sivil havacılık, bireysel emeklilik, bankalar, sigortacılık, finansal kuruluşlar, sermaye piyasası, ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları, elektronik haberleşme, şans ve bahis oyunları.

2) Hukuka aykırı içerikler: Aracı hizmet sağlayıcı kural olarak hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin ve sağlanan ürün ve hizmetlerin hukuka aykırı olmasından sorumlu değildir. Buna karşın, eğer hukuka aykırılıktan haberdar olursa, içeriği gecikmeksizin kaldırmalı ve bu durumu ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirmelidir. Böylelikle, hukuka aykırı içerikten haberdar olan aracı hizmet sağlayıcı aktif bir şekilde hareket etme ve bu içeriği yayımdan kaldırmakla yükümlü kılınmıştır.

3) Fikri Mülkiyet ihlal iddiaları: Hak sahibi, eğer aracı hizmet sağlayıcıya fikri mülkiyet hakkının ihlal edildiğini belgelere dayanarak bildirirse, aracı hizmet sağlayıcı şikayete konu ürünü yayımdan kaldırır ve bu durumu ilgililere bildirir. Hizmet sağlayıcı şikayetin aksini gösterir belge ve bilgileri aracı hizmet sağlayıcıya bildirirse, bu kez aracı hizmet sağlayıcı ürünü tekrar yayınlayacaktır. Bu düzenleme ile birlikte sahte ürünlere ilişkin olarak hak sahipleri tarafından yapılacak şikayet üzerine hızlı aksiyon alınabilmesine imkan tanınmıştır. Buna karşın, bu değerlendirmenin aracı hizmet sağlayıcı tarafından nasıl ve ne ölçüde yapılabileceği tereddüt yaratan noktalardandır.

4) Haksız Ticari Uygulamalara yönelik önemler: Aracı hizmet sağlayıcıların tahsil ettikleri bedelleri siparişin alıcıya ulaşmasını takip eden 5 iş günü içerisinde eksiksiz şekilde hizmet sağlayıcıya ödeme yükümlülüğü, satış fiyatında aracı hizmet sağlayıcı tarafından tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere hizmet sağlayıcının kampanyalı mal ve hizmet satışına zorlanamaması, aracı hizmet sağlayıcının hizmet vermemesine rağmen veya bu bedele sözleşmede yer vermeksizin, bedel alamayacak olması, objektif bir gerekçe olmaksızın hizmet sağlayıcıların sıralama veya tavsiye sisteminde geriye düşürülememesi gibi önemli önlemler getirilmiştir. Amaç, temel olarak piyasada hakim olan aracı hizmet sağlayıcıların hakimiyetlerini kullanarak, görece daha zayıf konumda olan hizmet sağlayıcılara karşı haksız ticari uygulamalarda bulunmalarını engellemektedir.

5) Pazar yerlerine getirilen yükümlülükler: E-Ticaret Kanunu tüm aracı hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülüklere ilave olarak (i) bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar TL üzerinde olan, (ii) bir takvim yılındaki net işlem hacmi 30 milyar TL olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100.000 adedin üzerinde olan ve (iii) bir takvim yılındaki net işlem hacmi 60 milyar Türk Lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100.000 adedin üzerinde olan aracı hizmet sağlayıcılara ilişkin yükümlülükleri ayrıca düzenlemiştir. Net işlem hacmi ve satış miktarının hesaplanmasında yurtdışına yönelik olan işlemler dikkate alınmayacaktır. Yine bu yükümlülükler münhasıran aracı hizmet sağlayıcının markasını taşıyan ürünlerin bayilik, acentelik gibi sözleşmeler kapsamında satışa sunulduğu pazar yerleri bakımından da uygulama alanı bulmayacaktır.

     Tüm pazar yerleri bakımından uygulama alanı bulacak önemli yükümlülükler:

• Aracı hizmet sağlayıcı kendi pazar yerinde private label ürününü satışa sunmayacak veya bunun satışına aracılık edemeyecektir. Yine bu private label ürünlerin farklı ortamlarda satışa sunulması halinde pazar yerinden bu ortamlara erişim sağlayamayacak veya bunların tanıtımını yapamayacaktır. Toplam satış hasılatının yarısından fazlasını e-ticaret dışındaki satışlardan elde eden kişilerin markasını taşıyan veya bu kişilerin marka kullanım hakkına sahip olduğu ürünlerin satışı bakımından bu sınırlama uygulanmayacaktır.
• Satıcının onayını almadan, satıcıya ait tescilli markaları kullanarak çevrimiçi arama motorlarında kendi lehine pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinde bulunamayacaklardır.

     Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar TL üzerinde olan pazar yerlerine getirilen ilave yükümlülükler:

• Aracılık faaliyetinden elde edilen veriler, hizmet sağlayıcı ile rekabet edilirken kullanılamayacaktır,
• Satıcıların satış sebebiyle elde ettiği verilere ücretsiz olarak erişmesine ve bunları bedelsiz olarak taşımasına imkan sağlamak zorundadır,
• Kendisine ait e-ticaret ortamları arasında erişim imkanı sağlayamaz ve bu ortamların tanıtımlarını yapamaz (net işlem hacmine dahil edilen e-ticaret ortamları hariç olmak üzere),
• Şirket kurma, pay devri, pay edinimi gibi işlemlerin Bakanlığa bildirilmesi gereklidir.

     Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 30 milyar TL üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan pazar yerlerine getirilen ilave yükümlülükler:

• Reklam harcamaları, promosyon, ödül çeki, kupon v.b. imkanlara ilişkin harcamalar bakımından belirli sınırlamalar öngörülmüştür. Buna göre aracı hizmet sağlayıcılar net işlem hacminin aynı yıla ilişkin 12 aylık TÜFE değişim oranı uygulanmış tutarının 30 Milyar TL’lik kısmı için %2, bu tutarın üzerindeki kısmı için binde 2 oranında harcama yapabilecektir.
• Satıcının alternatif kanallardan aynı veya farklı fiyattan ürün/hizmet satmasını veya reklam yapmasını kısıtlayamayacaktır. Yine, satıcı başka bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlanamayacaktır.

     Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 60 milyar TL üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan pazar yerlerine getirilen ilave yükümlülükler:

• Kendi pazar yerlerinde kredi kartı ile yapılan işlemler ve ödeme işlemleri hariç olmak üzere, elektronik bütünlük içinde bulundukları bankaların veya finansal kurumların kredi verme işlemi dahil sundukları faaliyetleri gerçekleştirmelerine imkan sağlayamayacaktır.
• Ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik para kuruluşunca ihraç edilen e-paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunmalarına imkan sağlayamaz,
• İlan sitesi olarak faaliyette bulunması halinde, aynı platform üzerinden mal/hizmet satışına yönelik sözleşme yapılmasına veya sipariş verilmesine imkan sağlayamaz. Yine, bu hizmetler eğer ilgili pazar yerinin kendisi veya elektronik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı ortamlarda sunuluyorsa, bu ortamlara erişim imkanı sunamaz ve bunların tanıtımını yapamaz.

6) Satıcıların Yükümlülükleri: Aracı hizmet sağlayıcılar için belirlenen eşiklere benzer olarak tüm satıcılara uygulanacak yükümlülüklerin yanı sıra (i) net işlem hacmi 10 Milyar TL’nin ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 Milyon adedin üzerinde olan, (ii) net işlem hacmi 30 Milyar TL’nin ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 Milyon adedin üzerinde olan ve (iii) net işlem hacmi 60 Milyar TL’nin ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 Milyon adedin üzerinde olan satıcılar bakımından kademeli yükümlülükler getirilmiştir:

     Tüm satıcılara getirilen yükümlülükler:

Ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin onayı olmaksızın bu kişilerin tescilli markasını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunamayacaklardır. Satış hasılatının yarısından fazlasını e-ticaret dışındaki satışlardan elde eden ve işlem sayısı 10 milyonu aşmayan satıcılar bakımından bu yükümlülük uygulanmayacaktır.

     Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar TL ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 Milyon adedin üzerinde olan satıcılara getirilen yükümlülükler:

• Verileri amacıyla sınırlı olarak kullanacaklardır,
• İçeriklerde hukuka aykırı unsurların tespit edilmesi halinde buna ilişkin bir rapor hazırlanmalı ve bu rapor Bakanlığa sunulmalıdır.
• Lisans ücreti ödemekle yükümlüdürler. Eşiklerin hesaplanmasında ekonomik bütünlük içerisindeki kişilerin satışları dikkate alınmaz. Lisans ücretinin hesaplanmasında yurt dışına yapılan satışlar dikkate alınmaz.

     Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 30 milyar TL ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 Milyon adedin üzerinde olan satıcılara getirilen ilave yükümlülükler:

Reklam harcamaları, promosyon, ödül, hediye çeki  gibi imkanları 12 aylık TÜFE değişim oranının net işlem hacmine uygulanması doğrultusunda belirli oranlara uyarak yapabileceklerdir.

     Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 60 milyar TL ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 Milyon adedin üzerinde olan satıcılara getirilen ilave yükümlülükler:

• Kredi kartı ile yapılan işlemler ve ödeme işlemleri hariç olmak üzere, elektronik bütünlük içinde bulundukları bankaların veya finansal kurumların kredi verme işlemi dahil sundukları faaliyetleri gerçekleştirmelerine imkan sağlayamayacaktır.
• Ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik para kuruluşunca ihraç edilen e-paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunmalarına imkan sağlayamaz,
• İlan sitesi olarak faaliyette bulunması halinde, aynı platform üzerinden mal/hizmet satışına yönelik sözleşme yapılmasına veya sipariş verilmesine imkan sağlayamaz. Yine, bu hizmetler eğer kendisi veya elektronik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı ortamlarda sunuluyorsa, bu ortamlara erişim imkanı sunamaz ve bunların tanıtımını yapamaz.

7) Lisans Yükümlülüğü: Net işlem hacmi 10 Milyar TL ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100.000 adedin üzerinde olan satıcılar ve pazar yerleri faaliyetlerine devam edebilmek için Ticaret Bakanlığından lisans almak ve lisansı yenilemek zorundadır. Kapsama girilip girilmediği tespit edilirken ekonomik bütünlük içinde bulunan aracı hizmet sağlayıcıların net işlem hacimleri ve işlem sayıları da dikkate alınmaktadır.

8) 10 yıllık saklama süresi: Satıcı ve pazar yerlerine e-ticaret faaliyetlerine ilişkin tüm bilgi, belge ve kayıtları 10 yıl süre ile saklama yükümlülüğü getirilmiştir.

9) Artan idari para cezaları: E-Ticaret Kanunu ile getirilen düzenlemelere aykırı davranılması halinde 10.000 TL’den 500.000.000 TL tutarına varabilen idari para cezası ile karşı karşıya kalınması söz konusu olabilecektir. Ayrıca, haksız alınan bedelin 10 katı ve net satış tutarı üzerinden idari para cezası uygulanması gibi önemli yaptırımlar da düzenlenmiştir.

10) Yürürlük: Pek çok değişiklik 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecek olup, lisans alma yükümlülüğü 01.01.2025, parasal eşiklerin artırılmasına ilişkin düzenlemeler ise 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecektir. Pazar yerleri ile akdedilen aracılık sözleşmelerinin E-Ticaret Kanundaki düzenlemelere uygun hale getirilmesi içinse 6 aylık bir geçiş süreci tanınmıştır.

(26.08.2022)

Av. Derya ŞAHİNER